Zamek biskupi w Lidzbarku Warmińskim, nazywany „Wawelem Północy”, należy do najcenniejszych i najlepiej zachowanych zabytków architektury gotyckiej w Polsce. Zamek wznoszony był od połowy XIV do początku XV wieku. Jest budowlą czteroskrzydłową (model typowy dla krzyżackich zamków konwentualnych) z potężną wieżą w narożniku północno-wschodnim i dużym przedzamczem od strony południowej. Od strony północnej znajdowało się jakby drugie przedzamcze z młynem i warsztatami rzemieślniczymi. Całość kompleksu otaczały mury obronne i fosa. Pierwotny wjazd na zamek, funkcjonujący aż do drugiej połowy XVI wieku, prowadził od strony północnej przez system kilku bram. Następnie przemieszczano się wzdłuż muru zachodniego aż do bramy od strony południowej, która z kolei umożliwiała dostęp na dziedziniec przedzamcza i most nad fosą suchą, po pokonaniu którego można było stanąć u wrót bramy na zamek właściwy.Zamek właściwy założono na planie zbliżonym do kwadratu, z czterema skrzydłami, wysuniętą w narożniku wieżą i kwadratowym dziedzińcem pośrodku. Wszystkie skrzydła zamku są podpiwniczone (niektóre dwupoziomowo). Skrzydło południowe i wschodnie ma trzy kondygnacje, natomiast północne i zachodnie jest czterokondygnacyjne. Po pożarze w 1442 roku zamek trzeba było ponownie przykryć dachem, a trójkątne szczyty, które pierwotnie wieńczyły skrzydła, zostały zastąpione przez czworokątne wieżyczki. Główna wieża zamkowa ma czternaście kondygnacji, na dole jest czworokątna, natomiast na górze ośmioboczna. Wszystkie pomieszczenia piwniczne, przyziemia i pierwszego pięta przykryte są sklepieniami: od krzyżowych i krzyżowo-żebrowych po gwiaździste. Na piętrze reprezentacyjnym mieściły się: w skrzydle południowym kapitularz i od wschodu kaplica, w skrzydle wschodnim – Wielki Refektarz, w skrzydle północnym – komnaty mieszkalne i sala audiencyjna, a od strony zachodniej przejście na ganek do wieży ustępowej, w skrzydle zachodnim – Mały Refektarz (zwany także Letnim) oraz kredens (pomieszczenie pomocnicze jadalni). Ściany krużganków oraz pomieszczeń reprezentacyjnych zostały ozdobione polichromiami. Wielki Refektarz jest jednym z najpiękniejszych pomieszczeń na zamku. Natomiast jego wielogwiaździste sklepienia należą do najpiękniejszych na terenie Prus. Najstarsze malowidła refektarza pochodzą z XIV wieku, natomiast fryz z imionami i herbami biskupów warmińskich został zapoczątkowany przez biskupa Michała S. Radziejowskiego (1679-1688). Z refektarza prowadzi przejście do znajdującego się w wieży oratorium, ozdobionego polichromiami w czasach biskupa Łukasza Watzenrode (1489-1512). Nad oratorium znajduje się skarbiec, natomiast pod oratorium mieści się loch więzienny. Kapitularz, zwany salą obrad lub salą sądową, przykryty sklepieniem wielogwiaździstym, również zdobią czternastowieczne polichromie. Kaplica, przykryta sklepieniem wielogwiaździstym, uzyskała bogaty rokokowy wystrój w latach 1751-1756. Największą ozdobą zamku są dwukondygnacyjne arkadowe murowane krużganki z końca XIV wieku, pokryte barwnymi polichromiami, z których do naszych czasów zachowały się jedynie fragmenty. Przedzamcze, powstałe równocześnie z zamkiem, zostało w 1420 roku przebudowane. Wzniesiono wówczas skrzydło zachodnie i wschodnie, a od południa mur kurtynowy z wieżą bramną. Przed 1450 rokiem wybudowano basztę w narożniku południowo-wschodnim, zmodernizowaną w XVI wieku. W XVI wieku zmieniono również drogę dojazdową na zamek i usypano groblę między fosą a Łyną. Tzw. Pałac Grabowskiego, jest budowlą barokową, dwukondygnacyjną z pseudoryzalitem, trójkątnym szczytem i biskupim herbem w fasadzie.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz